Cukier krzepi. Ten niezwykle popularny slogan Melchiora Wańkowicza to przedwojenne hasło, które jest powtarzane do dzisiaj. W 1931 roku, gdy autor wygrał konkurs na tekst promujący “słodkie złoto”, nastawienie do cukru było zgoła odmienne niż jest obecnie. Wtedy cukier był towarem akcyzowym, dzięki któremu Państwo uzyskiwało wpływy do budżetu, pozwalające utrzymać i budować wszystkie drogi krajowe. Przed wojną, ze względu na politykę dewizową, cukier był produktem dla wybranych. Wysoka cena spowodowała, że powstał pomysł, by promować go jako zdrowy i krzepiący. Obecnie cukier (obok soli) jest uważany za białą śmierć. Lekarze i dietetycy sugerują ograniczenie spożycia sacharozy do minimum bądź całkowite jej wyeliminowanie, co korzystnie wpłynie na stan organizmu człowieka i zmniejszy ryzyko zachorowania na cukrzycę. Poniżej znajduje się kilka przykładowych (zdrowszych) zamienników tradycyjnego cukru.
Ksylitol
Jednym z proponowanych zamienników jest ksylitol – cukier pochodzenia naturalnego pozyskiwany z brzozy. Jego zawartość kaloryczna jest połowę mniejsza niż sacharozy, a jest równie słodki. Ksylitol ma działanie przeciwgrzybiczne i antybateryjne. Pomaga przyswajać wapno (a co za tym idzie zmniejsza ryzyko zachorowania na osteoporozę), ma nisko indeks glikemiczny (ważne przy cukrzycy typu 2 i dietach ubogoenergetycznych), jest również rekomendowany jako zamiennik sacharozy przez dentystów, gdyż wzmacnia szkliwo, chroni dziąsła i przeciwdziała próchnicy.
Ksylitol nie powinien być spożywany przez dzieci poniżej 3 roku życia, gdyż ma właściwości lekko przeczyszczające, a dorośli powinni powoli przyzwyczajać organizm do jego stosowania – najlepiej zacząć od jednej łyżeczki dziennie. Optymalna ilość ksylitolu (nie mająca konsekwencji w produkcji enzymów trawiennych) to 3 łyżeczki dziennie.
Stewia
Ten wieloletni krzew pochodzący z Paragwaju i Brazylii zawdzięczający swój słodki smak glikozydom stewiolowym zawartym w korzeniach, łodygach, liściach, kwiatach i nasionach. Oprócz właściwości słodzących, stewia posiada jeszcze walory hipoglikemizujące. Zarówno stężenie insuliny jak i glukozy po spożyciu stewii jest znacznie niższe niż w przypadku spożycia sacharozy czy aspartamu. Oprócz tego stewia to doskonałe źródło witaminy C, kwasu foliowego, wapnia, potasu, magnezu, żelaza, związku fenolowych (będących antyoksydantami). Lekarze do zalet stewii zaliczają również działanie przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, przeciwbiegunkowe i immunomodulacyjne.
Miód
Miód oprócz właściwości słodzących ma szereg innych zalet: działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, świetnie działa w leczeniu kaszlu (zwłaszcza u dzieci), a wiele kobiet docenia jego walory kosmetyczne w przedłużaniu witalności skóry.
Stosowanie miodu jako substancji słodzącej ma jednak swoje wady: duża ilość fruktozy w nim zawartej jest przekształcana w kwasy tłuszczowe, a co za tym idzie może mieć negatywne konsekwencje w gospodarce lipidowej organizmu. Oprócz tego, miód jest zaliczany do substancji alergizujących.
Syrop klonowy
Przezroczysty, o lekko jasnobrązowym zabarwieniu i słodkim smaku, pobierany z pnia klonu. Po odparowaniu wody można go stosować na wiele sposobów (polewa do naleśników, dodatek do owoców, ciast, deserów, jogurtów, płatków śniadaniowych, sałatek). Zawiera wapń, magnez, potas, fosfor, mangan, witaminy z grupy B.
Należy pamiętać o tym, że najzdrowszym rozwiązaniem dla ludzkiego organizmu jest ograniczenie cukru w każdej postaci. Jeśli jednak rezygnacja z niego wydaje się trudna bądź niemożliwa ze względu na silne przyzwyczajenie do słodkiego smaku warto pomyśleć o stosowaniu zamiennika sacharozy, który w mniejszym stopniu będzie prowadził do niekorzystnych konsekwencji zdrowotnych takich jak otyłość, miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze.
